De Tunische pannenlap

Mijn dochter vroeg me om nieuwe pannenlappen voor haar te maken. De vorige die ik maakte dateren alweer van een aantal jaren geleden. Ik had ze gehaakt van mooie dikke roomwitte katoen. De kleur was niet zo handig gekozen voor in een keuken, de tomatensausvlekken gingen er ook in de kookwas niet meer uit. Helaas had één pannenlap ook nog tegen een brander gelegen en was verschroeid. Tijd voor nieuwe dus. Dat ik de nieuwe zou gaan haken is natuurlijk geen verrassing, maar de techniek die ik wilde gebruiken wel. Ik wilde de Tunische haaksteek eens gebruiken. Jaren geleden heb ik eens een cursus Tunisch haken gegeven en ik herinner me nog dat iedereen verbaasd was over de mogelijkheden, het uiterlijk en de verschillende steken.

Wat is Tunisch haken?

Tunisch haken zit qua techniek tussen haken en breien in, het zou zelfs de voorloper van beide technieken kunnen zijn. Het vroegere haakwerk was heel erg stevig haakwerk. Er werden dikke naalden en heel stevig materiaal gebruikt. De woestijnvolken gebruikten de Tunische haaktechniek om jassen en dekens te maken tegen de kou. Sommige mensen gaan ervan uit dat het Tunische haken de oorsprong van het huidige haken is. Zoals bij breien staan er bij Tunisch haken meerdere steken op één naald, die meer lijkt op een lange haaknaald dan op een breinaald. Het haakwerk gemaakt met de basissteek, rekt nauwelijks en lijkt op een geweven stof. Veel Tunische haaksteken krullen om, net als sommige breisteken. Daar is echter een eenvoudige oplossing voor, gebruik altijd een Tunische haaknaald die tenminste 1 mm groter is dan de maat haaknaald die aangegeven is op het label van het garen. Het krullen kan ook tegen worden gegaan door rondom het werk één toer vasten te haken. Ook is het mogelijk om na afronding van je werk, het te blocken. Marieke heeft hier een duidelijke blog over geschreven, die vind je hier.

Welke naald en garen gebruik je?

De maat van je haaknaald hangt af van het garen dat je gaat gebruiken, zoals hierboven beschreven staat. Je hebt echter wel een Tunische haaknaald nodig. Er zijn verschillende soorten Tunische haaknaalden; van hout, van metaal en ook van plastic. Ook heb je haaknaalden die niet langer dan een gewone haaknaald zijn, maar waar aan het eind van de naald een kabel zit. Bij Caro’s atelier vind je meerdere Tunische haaknaalden. Je kunt hiervoor ook mooi je korting gebruiken.

Zelf gebruik ik nog steeds de metalen lange haaknaalden van mijn moeder. Het soort garen dat je gaat gebruiken is afhankelijk van wat je er mee gaat maken. Voor de pannenlappen van mijn dochter ga ik 100% katoen gebruiken.

We gaan aan de slag!

Het haakwerk gemaakt met de basissteek is dicht en dik, het wordt vooral gebruikt voor het maken van sjaals, spreien en pannenlappen. Voor mijn pannenlap heb ik gebruikt gemaakt van katoen geschikt voor haaknaald 4 en een Tunische haaknaald 5. Ik maak de pannenlappen met de gewone Tunische steek. Dit wordt ook wel basissteek of enkele steek genoemd. In het Engels heet dit de Tunisian simple stitch. Bij Tunisch haken worden In de eerste rij de steken gemaakt (heengaande rij) en in de tweede rij worden de steken afgemaakt (teruggaande rij). Om de steek onder de knie te krijgen is het handig om eerst een proeflapje te maken.

Proeflapje

1. Start met het haken van een ketting lossen. We haken 21 lossen.
2. Om vanaf het begin het krullen al wat tegen te gaan, begin je met een toer vasten.
3. Keer het werk ( hierna keer je niet meer), de lus die op de naald zit is de 1^e s, steek de haaknaald in de 2^e v, omslaan en doorhalen, je hebt nu twee lussen op de naald. Herhaal dit bij alle vasten, je hebt nu 20 lussen op de naald.
4. Je keert vanaf nu niet meer, 1 omslag en haal door 1 lus, *1 omslag en haal door 2 lussen*, herhaal van * tot * tot het begin van de toer, je hebt dan nog 1 lus op de naald.
5. De lus die nu nog op je naald zit is je eerste steek van de volgende toer. *Steek de haaknaald onder de volgende verticale lus door, sla om en haal de draad door*. Herhaal dit tot je bij de laatste verticale lus bent. Bij de laatste lus steek je door de verticale lus en ook door de lus die daarachter zit (dit zorgt voor een mooie strakke zijkant), sla om en haal de draad door.
6. Herhaal toer 5 en 6 totdat je de steek onder de knie hebt. Eindig met een toer 6.
7. Je haakt nu om af te ronden door elke verticale lus een vaste of halve vaste.
8. Om het krullen tegen te gaan ga je verder met een toer vasten rondom, dit kun je eventueel met een gewone haaknaald doen, haak in elke hoek 2 vasten.

Wat is zo leuk aan Tunisch haken?

De mogelijkheden zijn eindeloos, net als bij gewoon haken, zijn er heel veel verschillende steken. Net als de hierboven beschreven steek zijn er dichte steken maar er zijn ook open steken. De open steken hebben rek en zijn dus meer geschikt voor kleding. Leuk om te proberen toch? En wat ik zo leuk vind aan de steek die ik jullie net uitgelegd heb, is dat je hierop heel erg goed kruissteken kunt borduren. Er gaat dan een wereld aan mogelijkheden open. Op gewoon haakwerk is het lastig om kruissteken te borduren omdat de steken niet recht boven elkaar zitten. Als je het proeflapje dat je gemaakt hebt tegen het licht houdt, zie je dat er kleine gaatjes in het werk zitten, die precies een vierkantje vormen. Probeer het eens en borduur een paar kruissteekjes op het lapje, leuk toch?

En de pannenlappen voor mijn dochter, ja die kwamen er natuurlijk.  Mooie grijze pannenlappen met een retro bloem. En ja die kunnen jullie ook maken. Ik heb de pannenlappen gehaakt met de steek van het proeflapje. Katoen voor haaknaald 4 en gehaakt op Tunische haaknaald 5. Haak 33l, begin in de 2^e l vanaf de naald en haak 32 vasten. Maak de toeren zoals in het proeflapje beschreven, totdat je 25 toeren hebt. Anders dan bij gewoon haken bestaat bij Tunisch haken één toer altijd uit een heen- en teruggaande naald. Maak daarna de afwerkende toer zoals hierboven bij 7 beschreven. Ga daarna verder in vasten rondom, haak 2 of 3 vasten in elke hoek, ik heb 4 toeren vasten gehaakt. Haak in de 3^e toer vasten 3 steken voor de laatste hoek 15 lossen, ga in vasten verder 3 steken voorbij de hoek. In de 4^e toer haak je vasten en haak je 20v om de lossen, afhechten. Borduur de bloem volgens het telpatroon in het midden van de pannenlap. Gebruik hiervoor restjes katoen. Succes!

In een volgende blog zal ik meer steken en mogelijkheden van het Tunisch haken laten zien. Mijn hoofd is alweer druk met nieuwe ontwerpen bezig. Ik hoor graag wat jullie ervaringen zijn met Tunisch haken. Tot blogs!

Marja Waalwijk van tjeempie.com